AGD'de Seminerler Devam Ediyor...

Anadolu Gençlik Derneği (AGD) akademik seminerlerinin 5. sini “Sosyal Bilimlerde Yayın Süreci”ne ayırdı. Aksaray Üniversitesinden Dr. Öğr. Üyesi Murat Yıldız'ın yönlendiriciliğiyle Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve EKG Derneği yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Ahmet Akkaya ile Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökmen Arslan’ın konuşmalarıyla sosyal bilimlerde ulusal ve uluslararası yayınların nasıl olması gerektiği konuşuldu. 

Prof. Dr. Ahmet Akkaya; “Üniversitelerarası Kurulun yaptığı yayın sınıflandırmasından hareketle ulusal ve uluslararası olmak üzere iki farklı yayın kategorisi söz konusudur. Türkiye’de akademik yayınlar konusunda uluslararası standartlara daha fazla yaklaşmak amacıyla da akademik atama ve yükselmelerde (doçentlik ve profesörlük gibi…) uluslararası yayınların şart koşulduğunu görmekteyiz.” dedi. Bununla birlikte atama ve yükselme ölçütlerinde Q1 yayınların öneminden bahseden Prof. Dr. Ahmet Akkaya, “Q sınıflandırmasının günümüzde Clarivate Analytics tarafından sürdürülen web of science sıralamasındaki ilk 1000 derginin çeyrekleri için verilmiş bir kodlama olduğunu söyleyebiliriz.” dedi. Bununla birlikte “Quarter (çeyrek) sınıflandırması Scopus indeksi için de geçerli bir sınıflandırmadır. Kabaca bu indekslerde bin dergi tarandığı düşünüldüğünde Q1, ilk 250; Q2, ilk 250-500 arası; Q3, ilk 500-750 arası; Q4, ilk 750-1000 arasındaki dergiler için tanımlanan sıralamadır.” sözlerine devam etti. Prof. Dr. Ahmet Akkaya “Yayınsız bilim ölür, atıfsız dergi ölür. Üzülerek ifade ediyoruz ki dergiler doğuyor, büyüyor, fakat iş adamlarının elinde ölüyorlar.” diyerek uluslararası dergilere gönderilecek makalelerin atıf alabilirliğinin yüksek olması gerektiğine vurgu yaptı. 

Ulusal veya uluslararası yayın yapmada çok büyük bir farkın olmaması gerektiğini vurgulayan Akkaya, uluslararası veya ulusal yayınlardan söz ederken bizim için esas olan nitelikli yayın yapabilmektir; dedi.

Bununla birlikte,
1.    Makalelerin sayfalarca olmaması gerektiği en fazla 6,000 sözcükle sınırlandırılması gerektiğini,
2.    Makale başlığının çarpıcı olmasına ve içeriği yansıtmasına dikkat edilmesi gerektiğini,
3.    Giriş kısmının, yani verilen alanyazının (litaretür)sadece yazılan araştırmayla ilgili olması gerektiğini,
4.    Problem durumunun bir araştırmanın en önemli yeri olduğuna ve problem durumunda var olan alanyazın eksikliğinin, bu araştırmayı yapma nedenlerinin ve alanyazında nasıl bir ihtiyaca cevap verdiğinin belirtilmesi gerektiğini,
5.    Yaptığımız çalışmaların bir kuramının olması gerektiğini,
6.    Her araştırmanın yöntem kısmının muhakkak farklılık göstereceğini ve bu noktada yöntem kısmının kapsamlı yazılması gerektiğini,
7.    Bulguların problem durumu ya da amaçta belirtilenlerle uyumlu olması gerektiğini,
8.    Tartışma bölümünün ise daha önce yapılan araştırmalarla kendi çalışmasının benzer ya da farklı yönlerinin belirtildiği, eleştirel düşüncenin bu bölümde önemli olması gerektiğini,
9.    Özellikle dergilerin yazım yayın ilkeleri doğrultusunda yazılan araştırmaya biçim verilmesi gerektiğini belirtti.
Daha sonra ise alanlar arası farklılıklardan kaynaklı olarak bazı ulusal dergilerde yönteme dayalı olmadan makaleler yayımlanırken eğitim bilimlerinde yöntemsiz yayın yapılamamaktadır. Öncelikle google matrisi (matrix) yardımı ile yayınımızı hangi dergi ya da dergilere gönderebileceğimizi değerlendirebiliriz, dedi. Bununla birlikte, her akademisyenin “Metin nasıl yazılır?” konusunda bilgi sahibi olmaya ihtiyacı var. Dilbilimciler tarafından bir asra yakın süredir Saussure’den bu yana “Metin nasıl yazılır?” konusu tartışılmaktadır. Dilbilgisi, anlam bütünlüğü, bağdaşıklık, tutarlılık, metnin amacının ne olduğu, bilgi içeriyor olması, durumsallığı, kabul edilebilirliği, metinlerarasıcılık anlayışıyla nelere değinilip değinilmeyeceğine bakmalıyız, dedi. 

Prof. Dr. Ahmet Akkaya, uluslararası yayın yapamamızın en önemli nedeni deneyimsiz olmamızdır, dedi. Bununla beraber “bir diğer eksikliğimiz de uluslararası yayınlar okuyor veya takip ediyor olmayışımızdır. Bu bağlamda deneyim elde etmek için öncelikle Web of Science, AHCI ve Scopus dizinlerinde taranan dergilerdeki yayınları okuyup takip etmemiz gerekiyor.” hususlarına dikkat çekti. 

Doç. Dr. Gökmen Arslan ise bir dergide editör ekibi uluslararası ise o derginin uluslararası bir dergi olduğu yaklaşımı mevcuttur. Bununla beraber birtakım ölçütler çerçevesinde dergilerin kendilerini güncellemeleri istenmektedir, dedi.  Daha sonra ise bu ölçütler indeks olarak adlandırdığımız birtakım organizasyonlar çerçevesinde yürütülmektedir. Web of Science, EBSCO, Eric, Scopus gibi indeksler ön plana çıkmaktadır; dedi.

Doç. Dr. Gökmen Arslan, “Ülkemizde yanlış bir algı var ‘Biz yurt dışı yayın yapamayız, bu çok zor.’ Burada şunu görmemiz gerekiyor ki eğer siz bir şeyi imkânsız olarak görürseniz o zaman imkânsız olacaktır ve bunun başka bir alternatifi de yok. Öncelikle bu olumsuz algıdan kurtulmamız gerekmektedir. Bakış açınızı değiştirin. Yurt içinde de yurt dışında da yayın yapabilirsiniz. Yayın ister ulusal isterse uluslararası olsun belirli bir niteliği yakalamış olmalıdır; dedi.

Doç. Dr. Gökmen Arslan, “Yayın ortaya çıkarmak için süreçte üç aşama mevcuttur:
1.    Yayın öncesi, 
2.    Yayının hazırlanması
3.    Yayının bir dergiye gönderilmesi.

Yayın yapmış olmak için yayın yapmamamız gerektiğini anlamalıyız. Önceden bir şeyi merak etmiyorsanız sonuç olarak da yayın bağlamında sonuçlara erişmeniz olanaksızdır. Bir rotanızın olması gerekir. Bunun içinde merak ettiğiniz, araştırdığınız bir sorununuzun olması gerekiyor. Kuramsal bir çerçeveniz, alt yapınızın olması gerekiyor. İyi bir okuyucu olmalısınız. Kuramsal temeli ve bakış açısı olmayan yayın olmaz. Araştırma öncesi bu üç faktör çok önemlidir.” dedi.

Bununla birlikte,
1.    Özetin tümü ile makaleyi yansıtması önemlidir.
2.    Makalenin dilinin basit ve anlaşılır olması ve edilgen dilin kullanılması gereklidir.
3.    Yapılan makalenin bilme ve dergiye ne kattığı da çok önemlidir. Uluslarası dergi kurullarında bir araştırma atıf olmayacaksa o makale hiç gerek yok düşüncesi hakimdir.
4.    Hedef belirlenip kuramsal çerçeve oluşturulmalıdır.
5.    Makalelerin bölümleri önemlidir. Bir makalede özeti saymazsak genel olarak yayınlar; “giriş, yöntem, bulgular, tartışma- sonuç ve öneriler” olarak dört ana bölümden oluşmaktadır. Bu durum dergilere göre bazen farklılık da göstermektedir
6.    Yapılan çalışmalarda APA formatını dikkate alarak yayın yapmalıyız, dedi.

Doç. Dr. Gökmen Arslan, daha sonra ise “Uluslararası bir yayın yapmak istiyorsak ne kadar eleştirsek de uluslararası dil İngilizce gerçeği karşımıza çıkmaktadır. İngilizce bir altyapımız varsa makaleyi yazmaya başlıyoruz.” dedi. Daha sonra ise makalelere giriş yapacağımız zaman şunun farkına varmalıyız ki dünya artık uzun makale istemiyor. Net bir çizgi ile bunu kabul etmeliyiz. Birçok iyi dergi 6000, 5000 ve 4000 kelime sınırı koymakta.” dedi. 

Doç. Dr. Gökmen Arslan, “Makaleniz değerli olsa da bir editör makalenizi eline aldığı zaman bazı kriterlere bakmaktadır.

Birincisi biçimsel olarak derginin formatına uygunluğuna bakılır. Dil ve format olarak çok dikkat etmeliyiz. Yönetici editörler önce format olarak kontrol ederler. Kısa ve anlaşılır dil kullanmak gereklidir.

İkinci olarak editöre mektup olup olmadığına bakılır. Editöre mektupta birçok dergi ne kadar ciddi yazıldığına bakmaktadır. Mektupta üniversitenin amblemini ve yetki belgilerinin kullanılmasını istiyor. Başlığın makalenin temel amacını yansıtması istenir.” dedi.

Doç. Dr. Gökmen Arslan “Yayınınız yenilikçi bir fikir sunmuyorsa savunamıyorsanız editör ya da hakem doğrudan reddeder. Bulduklarınızın bilime ne kattığı çok önemlidir.” hususlarına işaret ederek sürece katkı sağladı. 

Haber sitemiz adına emeği geçen AGD yöneticilerine, konuşmacılarımıza, teşekkür ediyor, “İyi ki Varsınız!”