İlk eğitimin aileden geldiğini herkes bilir. Peki ya öğretim? Eğitimi aileden alırken öğretimi de aileden alamaz mıyız? Günümüzde bu ve bunun gibi birçok soruyla karşı karşıya kalabiliyoruz. Bu da gösteriyor ki eğitim ile öğretim arasındaki sıkı bağ olduğu kadar farklılıkları da göremiyor oluşumuzdur.
Eğitim çocukluktan yetişkinliğe kadarki süreçte alınan, sosyal çevreden öğrenilen tutum ve davranışlardır. Yemek yerken konuşmamak, otobüste yaşlılara yer vermek gibi, öğretim ise okulda alınan teknik ve planlar dâhilinde iletilen bilgiler sistemidir. Eğitimin belli bir yaşa kadar edinilen bilgiler olduğunu söyledik buna 70 yaşındaki bir kişinin üniversiteyi kazanmasını örnek gösterebiliriz. Fakat 70 yaşındaki üniversiteyi kazanan kişinin eğitim hayatının ne denli etkili olduğu tartışılır. Bir başka şekilde daha güzel dans edebilmek için kendi uğraşlarıyla öğrenmesi eğitimken, bilen birinden planlı ve programlı çalışarak dans eğitimini alması öğretimdir.
Türk Dil Kurumu eğitim ve öğretim arasındaki farkı şu şekilde tanımlamıştır: “eğitim, çocukların ve gençlerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerinde okul içinde veya dışında, doğrudan ve dolaylı yardım etme, terbiye” şeklinde açıklarken, “öğretim, belli bir amaca yönelik gereken bilgileri verme işi, tedris, tedrisat, talim” ve ek olarak “öğrenmeyi kolaylaştıracak etkinlikleri düzenleme, gereçleri sağlama ve kılavuzluk etme işi” olarak tanımlamıştır. Eğitim işini aile ve sosyal çevre sağlarken öğretimi ise öğretme işini yapan biz öğretmenlere verilmiştir.
Konuya giriş yaparken “eğitimi aileden alırken öğretimi de aileden alabilir miyiz?” dedik. Kısmen de olsa alabiliriz. Ama ne derece etkili olur bilinmez. Çünkü bir öğretmen hem eğitmen terbiye edici olabilirken hem de öğretme işini de yapabilir. Bir aile ferdi veya sosyal çevreden herhangi bir birey bu iki öğrenimi birlikte veremez. Gerek bilgilerin sınırlı oluşu gerek teknik açıdan yetersizlik buna engel olur. Bu sebeple bu sorunun cevabı öğretimi en etkili alabileceğimiz yer okullardır.
Albert Einstein “ insanın okulda öğrendiği her şeyi unuttuğunda arta kalanın eğitim olduğunu” söylemiştir. Bu da eğitimin öğretimden etkili ve daha kapsamlı olduğunun göstergesidir.
Bir başka deyişle öğretim içselleştirilmiştir, kişisel ilkelere dönüşmüş eğitimdir, zordur. Söyleyip geçmekle tahtaya yazıp gitmekle olmaz.
Kırmızı ışıkta geçen direksiyon hocası, sifonu çekmeyen üniversite mezunu veya musluğu açık bırakan doktor örneklerinde olduğu gibi eğitimli olmak öğretimli olmayı gerektirmez.
Bir Eğitim İki öğretimden daha evladır. Eğitim kalıcı öğretim ise sürelidir, geçicidir.
