Malumatı Diniye (Din Bilgileri) -16- - Şakir ALBAYRAK Eğitimci&Yazar

Malumatı Diniye (Din Bilgileri) -16-


Mescid ve cami’- i şeriflerde ön tarafta imâmın namâz kıldırdığı yere (mihrâb) ve Cuma’ ve bayram namâzlarında hatîbin çıkub hutbe okuduğu merdivenli yüksek mevki’e (minber) ve va’z u nasîhât edenlerin çıkub oturduğu yüksek mahalle (kürsü)ve mescid-i şerifin hâricinde ve itisâlinde müezzinlerin çıkub da ezân okuduğu pek yüksek yere de (minâre) ta’bîr
olunur.

Âkil ve baliğ ve hür olub cema’ate kudreti var iken özürsüz cema’ati terk etmek âdeti  olan kimse ta’zîre  müstehak olur. Hâkim huzurunda şahâdeti red olunur. Bu hâli bilen komşuları sükût edüb haber vermemeleriyle günahkâr olurlar.
                    ______________
                       SÜALLER
Cema’at nedir? Ne içün sünnet olmuştur: Hangi namâzlar içün sünnettir? Cema’atin fazîleti nasıldır?
Terkinde ne gibi mazarratlar vardır? Cami’-i şeriflerin mihrâbı, minberi, kürsüsü, minâresi neresidir?
                    ____________________
İMÂM VE MUKTEDÎNİN AHKÂMI
Namâzda imâm olacak kimsenin fevahiş-i zâhireden müctenib ve i’tikad-i ehl-i sünnet ile mu’tetekîd olması  , namâzın sıhhat ve fesâdı me’selelerini bilmesi, Kur’an-ı Azîm üşşan’ın kıra’etini ve harflerin maharic ve sıfâtının sûret-i icrâsını ehîl ve erbâbından öğrenmiş bulunması lâzımdır.
Lâkin bunları az bilen kimse kendisinden daha az bilenlere imâm olabilir. 

İmâmın erkek cema’ati hakkında imâmete niyet etmesine hâcet yoktur. Ancak imâmın arkasında kadın cema’ati de bulunduğu takdîrde imâmete niyet etmelidir. Eğer imâm (Bana tâbi’ olanların imâmıyım)diye imâmete niyet etmezse kadın cema’atinin namâzı sahîh olmaz.

Namâzda imâma uyan cema’ate (muktedî) ta’bîr olunur. Namâzı yalnız kılana da  (musallî )derler.

Cema’atle namaz kılınacağı zaman müezzin tarafından ikâmet olunnunca (hayyalessalâh) denirken cema’atin ayağa kalkması müstehabtır.

İmâma uyan bir erkek ise sağ tarafına berâber durur. Soluna veya ardına durması mekrûhtur. Bir kadın yâhud iki veya daha ziyâde erkek ise imâmın ardına dururlar.

İmâm, safları düzeltmelerini ve aralarındaki boşlukları doldurmalarını cema’ate emreder.
(kadı kâmetis selâh) denirken imâm ve cema’at tekbîr alarak namâza başlarlar. İmâm iftitâh tekbîrinde ve intikalât tekbîrlerinde ve rükû’dan kalkarken (tesmi’)de ve selâmda cema’ati işitecek kadar sesini kaldırması sünnettir. 

Cema’at çok olub da imâmın sesi kifâyet etmez ise müezzin tekbîrlerini ve tesmi’ yerine tahmîdi ve selâmı teganni yapmayarak yüksek ses ile tebliğ eder.

Müezzin lüzumundan ziyâde bağırırsa kerâhati vardır. Ve nağme san’ati icra etmek içün bir takım nağmât ile meşgûl olursa namâzı fâsid olur.

Eğer kılınan namâz sabâh, akşam ve yatsu, Cuma’, bayram, vitr, terâvih namâzları ise bunlardan akşam ve yatsu namâzlarının birinci ve ikinci rekâtlarında ve diğerlerinin her rekâtında imâmın(fâtiha)ve zamm-ı sûreyi cema’ate göre cehr ile okuması vâcibdir.

Öğle ve ikindi namâzlarında ise gizli okuması vâcibdir.
İmâm rükünlere intikal ettikce cema’atin dahi imâma tâbi’ olmaları farzdır. Yalnız Kıra’etde tâbi’ olmayub imâm sesi ile okuyor ise dinlerler. Gizli okuyor ise sükût ederler.

Tekbîr ile tesbîh ve duâları herkes kendi işiteceği kadar okur. Ancak rükû’dan kalkarken imâm (semi’allahhulimen hamideh) ve cema’at (Rabbenâ lekelhamd ) der. Bunlardan birinciye (tesmi’) ikinciye(tahmîd)denir.
Selâmdan sonra imâm biraz sağına yâhud soluna gelerek ve cema’at dahi safı bozarak farz kıldıkları yeri değiştirirler.
                    __________
 SÜALLER
İmâm olan kimse nasıl olmalıdır? İmâmın cema’at içün niyet etmesi iktizâ eder mi? Muktedî
 ve musalli ne demektir? İmâm ve cema’at namâza nasıl başlarlar? İmâm hangi namâzlarda cehr eder? Hangilerinde
 ihfâ eder? Muktedînin imâma nasıl tâbi’ olacağını beyân ediniz! Selâmdan sonra ne yapılır?

 MUKTEDÎ HAKKINDA BA’ZI ÎZÂHÂT
Cema’atle farza başlanmazdan mukaddem bir kimse o farza yalnız başlamış olsa birinci rekâtın  secdesine varmamış ise ayakta olarak bir tarafına selâm ile namâzdan çıkub İmâma uyar. Birinci rekâtın secdesine varmış ise o kılınan farz dört rekâtlı ise İki rekâtını tekmîl edüb teşehhütten sonra selâm verir ve imâma uyar. Eğer Üçüncü rekâtın secdesini yapmış ise artık kendi namâzını tamam eder.

Sabah ve akşam namâzlarında ikinci rekâtın secdesine varmadıkça namâzını bozub İmâma uyar. Öğle ve yatsu namâzlarında nâfile olarak imâma uyabilirse de sabah ve ikindi ve akşam namâzlarında nâfile olarak uyulmaz.
Cema’atle farza başlanmazdan evvel sünnete başlamış olan kimse sünneti bozmayub kıldığı rekâtı çiftleştirerek teşehhüt ettikten sonra selam verüb imâma uyar.

İmâma iftitâh tekbîrinde yetişen kimsenin (sübhâneke)yi okuması sünnettir. İftitâh tekbîrine yetişemeyen kimse imâmı kıyâmda bulursa imâm cehr ile okumadığı surette İftitâh tekbîri alub  yine(Sübhâneke)yi okur. İmâm cehr ile okuyor ise dinlemek lâzımdır. İmâmı rükû’da bulursa (Sübhâneke)yi okuyub da rükû’da yetişeceğini aklı keserse (Sübhâneke)yi yine okur. Aklı kesmezse okumayub hemen rükû’a gider.

İmâmı birinci secdede bulursa yine böyle hareket eder. İkinci secdede bulursa iftitâh tekbîrini alub hemen secdeye giderek imâma uyar.

Rükû’un bir miktârını olsun imâm ile berâber yapamayan kimse o rekâta yetişmiş sayılmaz. Muktedî her kaç rekâte yetişememiş ise imâm selâm verdikten sonra kalkub onları kılar.

Eğer bir rekâta yetişememiş ise tekbîr alarak kalkınca “Sübhanke”yi okur. ve eûzü besmele ile Fatihâ ve zam-ı sûreyi de okur. Ve rükû’ ve secdelerden sonra oturub ka’de-i ahîresini icrâ eder.

İki rekâte yetişememiş ise yine böyle başlayub birinci rekâtın ikinci secdesinden sonra doğru ikinci rekâte kalkar ve besmele ile Fâtihâ ve zam-ı sûreyi okuyarak namâzını 
 

[email protected]

YAZIYI PAYLAŞ!