Ağbaba, Mücbir Sebep Mutlaka Uzatılmalıdır

“Mücbir Sebep Süresi Bitirilerek Bölgeye İkinci Deprem Yaşatılıyor”
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında deprem bölgesinde 31 Ağustos tarihinde sona erecek mücbir sebep halinin mutlaka uzatılması gerektiğini kaydetti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Malatya’nın da aralarında bulunduğu 4 ilin ekonomisini yakından ilgilendiren mücbir sebep halinin uzatılmasını istedi.
17 AĞUSTOS DEPREMİNİN YILDÖNÜMÜNDE
Ağbaba, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında 6 Şubat depremlerinin üzerinden 19 ay geçtiğini belirterek, “Deprem bölgelerinde Malatya başta olmak üzere konut inşası, yerinde dönüşüm, rezerv alan ve işyerleriyle ilgili maalesef  çok ciddi sıkıntılar devam ediyor. Bu şartlar altında, Malatya, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefler için mücbir sebep hali 10 gün sonra 31 Ağustos’ta sona erecek. Maalesef tüm çabalarımıza rağmen, Maliye Bakanı sosyal medya üzerinden mücbir sebep süresinin uzatılmayacağını duyurdu. Bakan Şimşek, tam da 17 Ağustos depreminin yıl dönümünde, asrın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat depreminden etkilenen iş çevreleri için beklentileri boşa çıkaran açıklamayı yaptı” ifadelerini kullandı.
HALEN 3500 ESNAF KONTEYNERDE
“Deprem bölgesi için özel SGK ve vergi teşvikleri beklerken mücbir sebep süresi bitirilerek bölgeye ikinci deprem yaşatılıyor” Diyen Ağbaba, “ 6 Şubat depremlerinde sadece konutlar değil, birçok işyerleri de yıkıma uğradı.  Yıkılmayanlarsa ya orta hasarlı ya ağır hasarlı birçoğu kullanılamaz duruma geldi. Malatya’da 27 bin 500 bağımsız iş yeri deprem sonrası kullanılamaz hale geldi. Esnaf konteyner çarşılarda, yol kenarlarına konulan, alt yapısı, otoparkı, suyu olmayan konteynerlerde  satış yapmaya başladı.  Halen 3 bin 500 esnafımız konteynerlerde ticaretini sürdürmeye çalışıyor. Ama şehir merkezinde alışılagelmiş yerlerinden uzakta kurulan konteyner çarşılar, alışveriş  hacmini ciddi şekilde azalttı. Şehrin en işlek caddesi Kışla Caddesi esnaflarını millet bahçesine hapsettiler.10 esnaftan 1’i ancak dükkanını açabildi. Şehirde işlerini devam ettiremeyen binlerce esnaf-tüccar Malatya’yı terk etti.” dedi.
ESNAFIN SATACAK MALI YERİNE KOYACAK PARASI YOK
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba “Bunun yanı sıra evini, işyerini kaybeden esnaf, büyük bir mali kayba uğradı. Aynı zamanda yanında çalıştırdığı nitelikli personel de deprem nedeniyle göç etti. İşyerleri bu bakımdan iş ve üretim kaybına uğradı. Esnafın bırakın yasal ödemeleri yapmayı, vergisini bağ-kurunu ödemeyi, satacak malı yerine koyacak parası kalmadı. Özellikle Malatya gibi, depremde büyük yıkıma uğrayan illerde ticari faaliyetler ciddi şekilde geriledi. Hem yıkılan işyerleri, hem de şehir dışına göç eden nüfustan dolayı ticaret hacminin küçülmesi, işyerlerini yasal yükümlülüklerini dahi ödeyemeyecek hale getirdi” ifadelerini kullandı.
NORMALLEŞME UZUN YILLAR ALACAK
2023 Mart ayında başlayan mücbir sebep halinin bakanlık tarafından bugüne kadar 3 kez uzatıldığını hatırlatan Ağbaba, “ Son kez 31 Ağustos 2024 tarihine kadar uzatılmıştı. Ancak uzatılmasıyla ilgili tüm tekliflerimize rağmen mücbir sebep uzatılmayarak 10 gün sonra bitiyor.  Depremden 1. Derecede etkilenen, yıkıma uğrayan Malatya gibi Adıyaman gibi, Hatay, Kahramanmaraş gibi şehirlerde ticari hayatın “normalleşme” si daha uzun yıllar alacak. Eğer mücbir sebep sona ererse ertelenen vergi ve SGK borçları dağ gibi işverenlerin önüne çıkacak , tüm deprem illerinde bu borçları ödemeye esnafın da işverenin de gücü yetmeyecek. 21 Metrekarelik konteynerde kazanılan parayla birikmiş borçları ödemek imkansız. Şehirlerde yıkımlar devam ediyor. Enkaz kaldırma çalışmaları devam ediyor.  Şehir ne psikolojik, ne sosyal ne de ekonomik anlamda normalleşmeye hazır değil”dedi.
DEPREMZEDELERİN VERGİ GELİRİNE GÖZ DİKMEK BÜYÜK ÇELİŞKİ
“Yüz binden fazla insanın hayatını kaybettiği, on binlerce binanın yıkıldığı bir ortamda 1,5 yılda normale dönmek fizikin de ruhen de mümkün değil” ifadelerini kullanan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, “Henüz şehrine dönmeyen bir çok insanımız var. Bu süreci atlatmak için ciddi bir zamana ihtiyaç var.  2023 yılı iller bazında merkezi yönetim bütçe gelir ve giderlerinin karşılaştırmasına bakıldığında,  Malatya’nın genel bütçe tahsilatları içindeki payı yüzde 0,12;  Hatay’ın 0,83 ;  Kahramanmaraş’ın 0,10 ;  Adıyaman’ın 0,05 bu 4 ilin bütçedeki tahsilat payı toplamı yüzde 1,1 Büyük devlet için bütçeli gelirlerini yüzde 1 lik kısmı çok önemli bir rakam değildir.  “itibardan tasarruf olmaz” diyenlerin depremzedelerin vergi gelirlerine göz dikmeleri çok önemli bir çelişkidir.” Şeklinde konuştu.
10 İLDEN 715 BİN KİŞİ GÖÇ ETTİ
Depremin ardından yaşanılan en önemli sorunların başında şehirlerin demografik yapısında meydana gelen değişimler oluşturduğunu kaydeden Ağbaba, “ 6 Şubat depremlerinden etkilenen 10 ilden toplam 715 bin kişi başka şehirlere göçtü. 4 ilimizden göç eden nüfusun toplamı yaklaşık 400 bin. 400 bin rakamı küçümsenecek bir rakam değildir. 42 şehirden daha büyük bir nüfusu kaybetmişiz. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan resmi rakamlara göre, Malatya 2023'te 102 bin göç verirken, 34 bin göç aldı. Verilen 102 bin göçün 93 bini Malatya'dan doğal afetten dolayı ayrılmış durumdadır. Bu tablo Malatya'nın demografik ve sosyal yapısında kalıcı değişikliklere neden olacak.  Nitelikli ve sermaye birikimi olanlar şehri terk ederken, yerini niteliksiz ve birikimsiz insanlar almaktadır.  Bu tablo bile başlı başına şehirlerin sadece bina yaparak değil, ticari, eğitim, sağlık gibi alanlarla da ayağa bir an önce kaldırılması gerektiğinin göstergesidir. Nitelikli göçü tersine çeviremezsek deprem bölgesindeki şehirleri kaderlerine terk etmiş olacağız” dedi.
VAN DEPREMİNDE MÜCBİR SEBEP 5 YIL SÜRDÜ
Van depremi sonrası yaşanılan gelişmeleri de değerlendiren Veli Ağbaba, “2011 yılında Van’da meydana gelen depremde 644 vatandaşımız hayatını kaybetmişti, 6 Şubat’taki depremde 11 ilde 53 bin yurttaşımız hayatını kaybetti. Van’ın nüfusu 1 milyondu, 11 ilin nüfusu 14 milyonu buluyor. Van’da mücbir sebep hali 5 yıl sürdü. 11 ili etkileyen 6 Şubat depreminden çok daha az yıkıma sebep olmuştu. Bu kadar geniş bir bölgeyi etkileyen bir afetin etkilerinin 1,5 yılda bitmesi mümkün değil. Depremden en çok etkilenen İl / İlçelerde, hayat henüz normale dönmemiştir. Şartlar ve koşullar yeniden normale dönene kadar, esnaflarımız yeni iş yerlerine kavuşuncaya kadar mücbir sebep süresi mutlak suretle uzatılmalıdır” dedi.

EN AZ 2 YIL UZATILMALI
Ağbaba, “Mücbir sebep halinin, 31 Ağustos’tan sonra en az 2 yıl olmak üzere uzatılması ve  şehirler tam anlamıyla ayağa kalkana kadar devam etmesi gereklidir. Mücbir sebep hali süresince biriken vergi ve SGK prim borçları için teminatsız yapılandırma imkanı sağlanmalıdır. Olağan dönemler için yayınlanmış yasa ve yönetmeliklerin, asrın felaketi diye adlandırılan 6 Şubat depreminin yarattığı sıkıntıları gidermesi beklenemez. Deprem ile birlikte yeni sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlar ve sıkıntılar ortaya çıkmıştır. Bölgenin ihtiyacına dönük yasa ve yönetmelikler acilen yayınlanmalıdır. Ödeme yükümlülüklerinin ötelenmesi de tek başına yeterli değildir.”dedi.
NELER YAPILMALI? 
Deprem bölgesinde faaliyette bulunan tüm işyerleri için Şubat 2023 tarihinden mücbir sebep halinin sona erdiği tarihe kadar sigorta prim teşviki verilmelidir.
Üretim ve ihracat yapan firmalara KDV iadesi kolaylığı sağlanmalıdır. 

Deprem nedeniyle araçları hurdaya ayrılan vatandaşlarımıza, yeni araç alımlarında ÖTV ve KDV indirimi uygulanmalıdır.

Ek ihtiyaç duyulan nakit desteği için uygun faizli banka kredileri devreye sokulmalıdır.

Damga Vergisi, Emlak Vergisi, MTV, ÇTV, Harç, Ücret vb. Mali Yükümlülükler belli bir süre alınmamalı veya indirimli uygulanmalıdır.

Deprem İllerinde bulunan Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri İçin Vergi Oranları indirimli uygulanmalıdır.
Deprem ile birlikte çok zor duruma düşen şehirlerimizde, teşvik belgesi kapsamında yapılacak yatırımlarda %100 vergi indirimi uygulaması tekrar getirilmelidir.

Deprem bölgesinde gerçekleştirilecek konut teslimlerine İndirimli KDV Oranı uygulamalıdır. Bu uygulamanın güçlendirme çalışmaları için de geçerli olması gerekir.
Rezerv alan dışında kalan imarlı parsellerin yerinde dönüşümü için verilen750 bin TL hibe 750.000 TL kredi ödemesi günümüz enflasyonist ortam ve deprem etkisiyle oluşan ekonomik şartlar gibi nedenlerden ötürü yetersiz kalmaktadır. Destek tutarları mutlak surette güncellenmelidir.

Başta Malatya olmak üzere bölgenin tekrar ayağa kalkabilmesi için  depremden etkilenen iller 6306 Sayılı kanun kapsamında afet bölgesi ilan edilmelidir.
ADIYAMAN’DA BÖLGE TOPLANTISI YAPILDI
Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, “Ayrıca; Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçeleri Ticaret ve Sanayi Odalarının Başkanları, Muhasebeciler Odası başkanları ve esnaf odası başkanları dün Adıyaman’da bir araya gelerek bir kez daha hükümete seslenip “mücbir sebep hali bu bölgede, kayıtsız şartsız uzatılmalıdır.” Dediler. Türkiye genelinde bütün illerde mali müşavir odaları ortak basın açıklamaları yaparak çöken maliye sisteminin ve enflasyonun yükünün mali müşavirlere yüklenmesine karşı seslerini yükselttiler. Onların haklı taleplerinde yanlarında olduğumuzu belirtmek istiyorum.” ifadelerini kullandı.