'Yabancı Oyuncu Kuralı Aceleye Getirilmemelidir'

1995 yılında Avrupa Adalet Divanı tarafından alınan kararla, Bosman kuralları uygulamaya geçmiştir. Bu kararlar uyarınca Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ulusal liglerine transfer edilen oyuncunun Avrupa Birliği vatandaşı olması koşuluyla yabancı oyuncu sınırlaması kaldırılmış, futbolcuların anlaşma süreleri dolduğunda bonservis bedeli olmaksızın istedikleri kulübe geçmelerinin önü açılmıştır. Yabancı sınırlamasının kaldırılması, özellikle birçok Avrupa üyesi ülke liglerinde transfer kolaylığı sağlamıştır. Ancak ülke futbolunun gelişmesi ve ekonomik yönlerden, ligler birbirinden farklılık arz edecek şekilde yabancı futbolcu sınırlamasına gitmektedir.
UEFA üyesi ülke liglerinden; Almanya, Avusturya, Belçika, Galler, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İskoçya, Kuzey İrlanda, Polonya, Portekiz ve Sırbistan'da yabancı futbolculara yönelik sınırlama kuralları bulunmamaktadır. Bulgaristan, Danimarka, Fransa, İspanya, İsviçre, İtalya ve Yunanistan liglerinde Avrupa Birliği üye ülkesi vatandaşı futbolcular yerli statüsünde oynamaktadır.
Almanya ; Bundesliga'da Sahaya Çıkabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı Sınırsız, En az 12 Alman futbolcu kadroda bulunması şartı var. En az 8 futbolcu ise altyapıdan yetiştirilmesi şarttır, Fransa Ligue 1 ; Kulüpte Bulunabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı ve Sahaya Çıkabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı AB futbolcuları + 4 yabancı futbolcu şeklindedir, İngiltere Premier League ; Kulüpte Bulunabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı Şartlı Sınırsız, Sahaya Çıkabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı Sınırsızdır. Ancak İngiltere'de alınan yabancı futbolcuların son iki yılda kendi millî takımlarının maçlarının en az yüzde 75'inde oynamış olması gerekmektedir. İspanya La Liga; Kulüpte Bulunabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı Sahaya Çıkabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı; AB futbolcuları + 3 yabancı futbolcu şeklindedir, İtalya Serie A; Kulüpte Bulunabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı Sahaya Çıkabilecek Yabancı Oyuncu Sayısı; AB futbolcuları + 5 yabancı futbolcu şeklindedir.

2013 yılında UEFA Şampiyonlar Ligi'nin ikinci turunda karşılaşan 16 takımda, 7 kıtadan ve 56 ülkeden futbolcular mücadele etmişti. Celtic'te 17, Manchester United'da 15, Arsenal'de de 14 farklı ülkeden futbolcu, forma giyiyordu. 2018 Dünya kupasını neredeyse tamamı “göçmenlerden” oluşan Fransa milli takımı kazanmıştı. Takımın 23 oyuncusundan 15'i Afrika asıllı oyunculardan oluşuyordu.

8 Ağustos 2022 tarihinde yayımlanan "Süper Lig Futbolcu Uygunluğu" statüsünde yer alan yabancı uyruklu futbolcu sınırlandırılması, 2022-2023 sezonu öncesinde "Süper Lig Futbolcu Uygunluğu" kuralı hakkındaki çalışmalar ve Kulüpler Birliği ile yapılan istişareler sonucunda, 2022-2023 sezonu için 7 yabancı uyruklu futbolcunun sahada aynı anda yer alması kuralı, geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu sezon da 8 yabancı uyruklu futbolcunun aynı anda sahada olmasına izin verilecek şeklinde değiştirilmişti.

Spor Toto Süper Lig'de sezonun bitmesine sayılı günler kala Kulüpler Birliği Vakfı ile Türkiye Futbol Federasyonu kritik bir zirve gerçekleştirdi. Yabancı kuralının ana gündem maddesi olduğu zirvede, Kulüpler Birliği 4 başlık üzerinde uzlaştığı ifade edilmektedir. Bu başlıklar ; Kulüplerin 12-14 yabancı ile sözleşme yapması için izin verilsin, Sahada 11 yabancı futbolcu aynı anda yer alabilsin. Sahada yer alan yerli futbolcular için teşvik verilsin, bu teşviki Türkiye Futbol Federasyonu üstlensin. Kadrodaki 35 olan oyuncu sayısı 30'a indirilsin. Şeklindedir.

Avrupa'da bir çok ülke “Göçmen Statüsü” politikalarından dolayı, farklı ülkelerden bu ülkelere göç eden Ailelerin çocukları, vatandaş oldukları için yabancı statüsünde olmadan kulüplerde yer almaktadırlar. Türkiye'de yabancı oyuncu statüsünü Avrupa ile kıyaslamak soruna çözüm değildir. Türkiye'de 5-25 yaş grubunda 30 milyona yakın futbol oynamaya potansiyeli olan gencimiz bulunmaktadır. Yabancı oyuncu kuralı konusunda; Türkiye' nin kendine özgü şartları ve kulüplerin ekonomik şartlar ile Milli takımları düşünülerek planlama yapmak gerekmektedir.

Sonuç olarak, yabancı kuralının Türk futboluna olumlu etkilerinden çok olumsuz etkileri olacaktır. TFF, Türk futbolu yabancı oyuncu kuralı konusunda günü kurtarmak yerine, iyi bir kısa orta ve uzun vadeli planlama yapmalı, kendi öz kaynaklarına yönelmeli, Türk futbolunun Alt yapısını güçlendirecek önlem ve tedbirler almalı, kaynak oluşturmalı, projeler geliştirilmeli, kulüplere ekonomik destek sağlamalı, yatırımlar yapmalıdır.
Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu
TFF Başkan Adayı